27 september 2013

De val van het Westen

Ian Morris, archeoloog
Tja, weer de titel van een boek natuurlijk; een dikke pil die ik maanden geleden bij de bieb had gereserveerd en die een paar weken geleden voor me was binnen gekomen. Kennelijk een boek waar veel belangstelling voor bestaat, en terecht. De wat dreigende titel is een tendentieuze vertaling van de oorspronkelijke titel: Why the West Rules - For Now: The Patterns of History, and What they Reveal About the Future.
Dat neemt overigens niet weg dat ik het boek gisteren met een wat beklemd gevoel heb beëindigd; het laatste hoofdstuk is een soort voorspelling op grond van de patronen die de sociale ontwikkeling van de mensheid kenmerkt. De schrijver, Ian Morris benoemt de "vijf paarden van de apocalyps", een vrije interpretatie van het bijbelcitaat uit "Openbaringen van Johannes". De vijf paarden die telkens weer een crisis van de mensheid veroorzaakten zijn: klimatologische veranderingen; epidemieën, migraties; ineenstorting van staatsvormen; oorlogen. Cyclisch keren zij terug. Morris schrijft ook dat iedere sociale ontwikkeling steeds haar ondergang in zich draagt. Denk maar aan de industriële revolutie die heden haar "Waterloo" vindt in de klimaatverandering.
Ian Morris is archeoloog en beschrijft de sociale ontwikkeling vanaf de ijstijden, eigenlijk al vanaf het ontstaan van de soort Homo Sapiens door klimatologische verandering; een fascinerende film speelt zich voor je ogen af, zo beeldend beschrijft hij dit proces.
Telkens wordt door de mensheid in de twee "kerngebieden" (het westen c.q. het oosten) een bepaald "plafond" in sociale ontwikkeling bereikt dat niet doorbroken lijkt te kunnen worden. Maar op zeker moment gebeurt dat dan toch door een technische of organisatorische doorbraak, waarna een nieuw plafond wordt bereikt. Het lijkt wel de chaostheorie met z'n "vreemde attractoren", situaties die onvermijdelijk zijn. 
In m'n brein is het een warboel van gedachten mede dankzij dit boek; alles moet z'n plek krijgen. Het boek kan ik iedereen die daar de tijd voor heeft ter lezing aanraden. Het stemt overigens niet erg vrolijk! De uitdaging voor de mensheid in deze eeuw is gigantisch; het uitwonen van de aarde zal moeten worden stopgezet anders zullen de vijf ruiters van de apocalyps aan komen stormen is feitelijk de boodschap van Morris en ik vrees dat hij gelijk heeft. Anderzijds heeft de mensheid in haar 400.000 jaar verleden steeds de flexibiliteit en de vitaliteit gehad om zich aan te passen.
Foto gecopieerd vanuit deze internetpagina.

2 opmerkingen:

Roos zei

Als je het boek leest, lees dan ook de kritiek van Dr Ricardo Duchesne
University of New Brunswick:
http://www.history.ac.uk/reviews/review/1091

11Science zei

Poeh Roos, ik zie deze opmerking nu (weer?). Is een hele kluif om in haar geheel te lezen, maar ik heb er grote delen van gezien. Morris wordt behoorlijk over de hekel gehaald. Kennelijk heeft hij veel van de verdiensten van Europese denkers gedesavoueerd of gewoon niet betrokken in zijn boek.
Ik heb uit dit boek vooral de vijf paarden van de apocalyps overgehouden en die zie ik met de hitte van deze dagen volop aan komen galopperen. Ik vind die storm van januari en die ongehoorde hitte van de afgelopen dagen maar eigenlijk van alle zomers van deze nieuwe eeuw wonderlijk, angstaanjagend. Al met al geeft het mij een onheilspellend gevoel. Wil ik eigenlijk in de blog van vandaag opnemen en verwijzen naar deze blog. Het commentaar waar jij naar verwijst gaat meer over het "zelfingenomen" standpunt en het ontbreken van essentiële info in het boek.